Niemand kiest ervoor om zich slecht te voelen
Nieuws
Een felgekleurde bus staat vlak bij de speelplaats van het Piso, een school voor technisch en beroepsonderwijs in Tienen. De middagpauze is net voorbij. Een klas 16-jarigen komt aangewandeld en vraagt aan de leerkracht wat hen te wachten staat: ‘Wat is dit mevrouw, en wat gaan we hier moeten doen?’ Kennen ze Te Gek!? niet? ‘Nooit van gehoord.’ Het is iets zoals de Rodeneuzenactie, zegt de leerkracht. Ah ja, dát kennen ze wel.
Het toeval wil dat de Infomobiel van Te Gek!? mee gefinancierd wordt door de Rodeneuzenactie. 35 dagen per jaar trekt deze bus naar scholen in heel Vlaanderen, om er voor meer openheid rond psychische problemen te pleiten.
Zes lesuren lang spreekt Hanne Evenepoel (25), medewerkster van Te Gek!?, de jongeren toe. Of ze weten wat psychische problemen zijn? Waar je terechtkunt als je je niet goed voelt? En weten ze dat een op de drie jongeren tussen 15 en 24 jaar een psychisch probleem heeft, en van hen weer een op de drie géén hulp zoekt? Wie vindt dat veel? Ze steekt zelf als eerste de hand op, andere handen volgen.
‘Het is absurd om iemand te veroordelen vanwege een psychisch probleem – alsof je dat zou doen bij iemand met pakweg diabetes’Hanne
Angstig en gepest
‘Ik ging op school ook niet naar de leerlingenbegeleiding met mijn problemen’, zegt Evenepoel. ‘Het vijfde middelbaar – het jaar waarin jullie nu zitten – was mijn verschrikkelijkste jaar ooit.’
‘Ik was als kind al erg angstig, maar toen werd ik ook gepest. Ik was de enige in mijn studierichting op school, moest dus altijd bij anderen aansluiten en voelde me eenzaam. Een ex-vriendje verspreidde geruchten over mij. Achter mijn rug werd altijd gelachen. Ik heb dat allemaal verbeten. Waarom weet ik niet, maar ik zocht geen hulp. Misschien omdat ik de school stom vond?’
Het geroezemoes op de bus is helemaal stilgevallen bij het relaas van Hanne. Het is een aangrijpend verhaal, dat beroert maar ook hoop geeft, want het kent een goede afloop: ze zocht uiteindelijk toch hulp, legde een traject in de geestelijke gezondheidszorg af, behaalde een diploma maatschappelijk werk en staat nu sterker dan ooit.
Zijn er misschien jongeren die iets over zichzelf willen vertellen? Komaan, durf het te vertellen, wees niet bang, zegt Evenepoel, want: ‘Niemand kiest ervoor om zich slecht te voelen. Vandaar dat het absurd is om iemand te veroordelen vanwege een psychisch probleem – alsof je dat zou doen bij een fysiek probleem als pakweg diabetes.’
De openheid van de spreekster werkt aanstekelijk. Niet altijd, maar toch vaak, steken leerlingen zelf van wal. Ze vertellen over een ouder met depressie, een goede vriend of vriendin die door zelfdoding om het leven is gekomen, eigen angsten en eetstoornissen. Soms zijn er zelfs leerkrachten die ontboezemingen doen, over een vroegere periode van burn-out of depressie.
‘Achteraf hoor ik vaak van de scholen dat het de leerlingen goed heeft gedaan, en hen dichter bij elkaar heeft gebracht’Hanne
Één uurtje volstaat niet
‘Laatst was er een leerlinge die vertelde dat ze vanwege anorexia opgenomen zou worden. Ze zei dat ze van plan was geweest om haar klasgenoten met een smoes op te zadelen. Eens in de Infomobiel besloot ze toch de ware toedracht te vertellen. De klasgenoten hadden wel vermoed dat er iets aan de hand was, maar wisten niet dat het zo ernstig was.’
‘In een andere klas vertelde een leerlinge dat ze therapie had gekregen vanwege overmatige angsten, en dat die haar goed geholpen had. Er was ook een klas waarin meer dan een leerlinge al een ouder had verloren – ik getuig ook over mijn moeder die vroeg overleden is. Vanzelfsprekend zijn dat erg emotionele sessies’, zegt Evenepoel. ‘Gelukkig hoor ik achteraf vaak van de scholen dat het de leerlingen goed heeft gedaan, en hen dichter bij elkaar heeft gebracht.’
Evengoed gaat er een uur voorbij zonder dat iemand een persoonlijk verhaal vertelt. ‘Ook in die klassen krijgen leerlingen geregeld tranen in de ogen. Hopelijk vinden zij na afloop de moed om ergens aan te kloppen en hulp te vragen. In één uurtje op deze bus is niet alles opgelost, dat moeten de scholen ook beseffen. Wij pleiten met Te Gek!? voor meer openheid over psychische problemen. De scholen moeten er verder mee aan de slag.’
Dit artikel verscheen eerder in De Standaard.
Het werd geschreven door Veerle Beel.
De foto is van Bart Dewaele
